Jakie są objawy AZS u dzieci? Przewodnik dla rodziców

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, alergiczna choroba dermatologiczna, która często rozpoczyna się w dzieciństwie. Charakterystycznymi objawami AZS są uporczywy świąd, suchość skóry oraz zaczerwienienie. Choroba ta, związana z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego, może znacznie wpływać na jakość życia dzieci, powodując niepokój, rozdrażnienie oraz problemy ze snem.

Co to jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą skórną o podłożu genetycznym, na którą wpływ mają czynniki immunologiczne i środowiskowe. U dzieci z AZS układ odpornościowy reaguje nadmiernie na alergeny obecne w otoczeniu, co prowadzi do stanów zapalnych skóry. Choroba ta objawia się głównie u niemowląt i małych dzieci, ale może także utrzymywać się w dorosłości.

Chociaż przyczyny AZS są złożone, najważniejszymi czynnikami są genetyczne predyspozycje oraz wpływ środowiska. Choroba często występuje rodzinnie, a u dzieci z atopią występuje zwiększone stężenie immunoglobuliny E (IgE) w organizmie, co jest typowe dla reakcji alergicznych. Kontakt z alergenami, takimi jak pyłki, roztocza czy sierść zwierząt, może wywoływać lub zaostrzać objawy choroby.

Jakie są objawy AZS u dzieci?

Objawy atopowego zapalenia skóry mogą różnić się w zależności od wieku dziecka i stopnia nasilenia choroby. U niemowląt zmiany skórne najczęściej występują na policzkach, czole i owłosionej skórze głowy, a także na ramionach i tułowiu. U starszych dzieci zmiany są widoczne w zgięciach łokci, kolan oraz nadgarstków.

Świąd skóry

Świąd jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów AZS. Dzieci często drapią się nieświadomie, co prowadzi do dodatkowych podrażnień oraz wtórnych infekcji. Świąd nasila się w nocy, zakłócając sen i powodując niepokój.

Suchość i zaczerwienienie

Skóra dzieci z AZS jest zazwyczaj bardzo sucha, łuszcząca się i szorstka w dotyku. Brak odpowiedniego nawilżenia sprawia, że bariera ochronna skóry nie funkcjonuje prawidłowo, co prowadzi do zaczerwienienia i podrażnienia.

Zmiany skórne

Na skórze mogą pojawiać się pęcherzyki, grudki oraz strupy, szczególnie w miejscach często drapanych. W skrajnych przypadkach mogą występować również obrzęki oraz zgrubienia skóry.

Objawy AZS mają charakter przewlekły i mogą przebiegać falami – okresy zaostrzeń przeplatają się z fazami poprawy.

Jakie czynniki zaostrzają AZS?

Wiele czynników może wpływać na zaostrzenie atopowego zapalenia skóry u dzieci. Do najczęstszych należą alergeny pokarmowe, takie jak białko mleka krowiego, jaja kurze czy orzechy, a także alergeny wziewne, takie jak kurz, sierść zwierząt i pyłki roślin. Kontakt z drażniącymi substancjami, takimi jak detergenty czy sztuczne zapachy, może również nasilać objawy.

Również stres, zmiany temperatury i wilgotności powietrza mogą wpływać na pogorszenie stanu skóry. Ważne jest unikanie czynników drażniących oraz odpowiednia pielęgnacja skóry, aby zmniejszyć ryzyko zaostrzeń.

Jak diagnozować AZS u dzieci?

Diagnoza atopowego zapalenia skóry opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym. Lekarz ocenia objawy skórne, ich lokalizację, nasilenie oraz obecność świądu. W diagnostyce AZS pomocne są kryteria Hanifina i Rajki, które obejmują obecność charakterystycznych objawów skórnych oraz wywiad rodzinny w kierunku atopii.

• Świąd skóry – podstawowy objaw AZS
• Przewlekły i nawrotowy przebieg choroby
• Typowe umiejscowienie zmian skórnych
• Osobniczy lub rodzinny wywiad atopowy

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić testy alergiczne, aby zidentyfikować potencjalne alergeny wyzwalające objawy AZS.

Jak leczyć atopowe zapalenie skóry u dzieci?

Leczenie AZS polega głównie na łagodzeniu objawów i zapobieganiu zaostrzeniom. Podstawą terapii jest odpowiednia pielęgnacja skóry, w tym regularne nawilżanie i natłuszczanie za pomocą emolientów. W przypadku zaostrzeń stosuje się preparaty przeciwzapalne, takie jak maści steroidowe, które powinien dobrać lekarz dermatolog.

Fototerapia i leki

W cięższych przypadkach leczenie może obejmować fototerapię, czyli naświetlania promieniami ultrafioletowymi, a także doustne leki przeciwzapalne. U dzieci z udokumentowaną alergią można rozważyć immunoterapię swoistą, znaną jako odczulanie.

Terapia przeciwświądowa

Ze względu na intensywny świąd dzieci z AZS wymagają terapii przeciwświądowej z zastosowaniem leków przeciwhistaminowych. Niektóre z nich mają działanie uspokajające, co ułatwia zasypianie.

Jak pielęgnować skórę dziecka z AZS?

Codzienna pielęgnacja skóry atopowej jest kluczowa dla poprawy komfortu malucha i zmniejszenia objawów AZS. Skóra dzieci z atopowym zapaleniem jest sucha i wrażliwa, dlatego warto podejść do niej z czułością i konsekwencją.

• Kąpiele w letniej wodzie – gorąca woda wysusza skórę i nasila swędzenie.
• Delikatne środki myjące – nie podrażniają naskórka ani nie usuwają ochronnej warstwy skóry.
• Natychmiastowe nawilżanie po kąpieli – moment, w którym skóra chłonie najwięcej wilgoci.
• Regularne stosowanie emolientów – zatrzymują wodę w naskórku i łagodzą uczucie napięcia.

Ważne jest, aby pielęgnacja była systematyczna i dostosowana do potrzeb skóry dziecka. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko podrażnień i zaostrzeń objawów AZS.

Co warto zapamietać?:

• Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba dermatologiczna, często występująca u dzieci, objawiająca się świądem, suchością i zaczerwienieniem skóry.
• Główne czynniki zaostrzające AZS to alergeny pokarmowe (np. białko mleka krowiego, jaja) oraz wziewne (np. kurz, sierść zwierząt).
• Diagnoza AZS opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz kryteriach Hanifina i Rajki.
• Leczenie AZS obejmuje nawilżanie skóry, stosowanie emolientów oraz preparatów przeciwzapalnych, a w cięższych przypadkach fototerapię.
• Codzienna pielęgnacja skóry powinna obejmować kąpiele w letniej wodzie, delikatne środki myjące oraz natychmiastowe nawilżanie po kąpieli.