Choroba Leśniowskiego-Crohna: jak długo można żyć z tą chorobą?

Choroba Leśniowskiego-Crohna, znana również jako choroba Crohna, to przewlekłe zapalenie jelit, które może dotknąć każdego odcinka przewodu pokarmowego. Częstość występowania tej choroby rośnie, szczególnie w krajach rozwiniętych. Wiele osób zastanawia się, jak długo można żyć z tą chorobą i jakie są jej długoterminowe konsekwencje.

Co to jest choroba Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna to nieswoista choroba zapalna jelit, która może obejmować każdy odcinek przewodu pokarmowego – od jamy ustnej po odbyt. Najczęściej zmiany zapalne lokalizują się w końcowym odcinku jelita cienkiego oraz początkowym odcinku jelita grubego. Choroba charakteryzuje się pełnościennym zajęciem ściany jelita, co prowadzi do powikłań takich jak przetoki, zwężenia czy ropnie.

Proces zapalny rozpoczyna się w błonie śluzowej i stopniowo obejmuje wszystkie warstwy ściany przewodu pokarmowego. W wyniku tego mogą wystąpić segmentowe zmiany zapalne, z obszarami zdrowymi przeplatającymi się z fragmentami objętymi stanem zapalnym. Choroba ma charakter przewlekły, z okresami zaostrzeń i remisji. U 5% pacjentów obserwuje się pojedynczy epizod choroby z długotrwałą remisją.

Jakie są przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna?

Dokładna przyczyna choroby Leśniowskiego-Crohna nie jest znana. Uważa się, że rozwój tej choroby jest wynikiem współdziałania czynników genetycznych, immunologicznych oraz środowiskowych. Czynniki te obejmują:

• genetyczne predyspozycje – szczególnie mutacje w genie NOD2/CARD15,
• nieprawidłową odpowiedź immunologiczną na bakterie jelitowe,
• czynniki środowiskowe – takie jak palenie tytoniu i dieta wysoko przetworzona.

Ważną rolę odgrywa mikrobiota jelitowa. Niektóre szczepy bakterii jelitowych mogą wpływać na rozwój choroby, a zmiany w składzie mikroflory jelitowej mogą osłabiać barierę jelitową i sprzyjać przewlekłemu zapaleniu.

Jakie są objawy choroby?

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna są zróżnicowane i zależą od lokalizacji oraz rozległości zmian zapalnych. Do najczęstszych objawów należą:

• przewlekła biegunka – często z domieszką śluzu, czasem krwi,
• bóle brzucha – szczególnie w prawym dolnym kwadrancie,
• utrata masy ciała i niedożywienie,
• niedokrwistość, zmęczenie i gorączka,
• nudności, wymioty i zaburzenia wchłaniania składników odżywczych.

U części pacjentów mogą wystąpić także objawy pozajelitowe, takie jak bóle i zapalenia stawów, zmiany skórne, zapalenia oczu czy problemy z wątrobą.

Objawy pozajelitowe

Objawy pozajelitowe mogą występować niezależnie od aktywności choroby w jelitach. Są to m.in.:

• zapalenia stawów,
• rumień guzowaty i piodermia zgorzelinowa,
• zapalenie spojówek i błony naczyniowej oka,
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych.

Jak diagnozuje się chorobę Leśniowskiego-Crohna?

Rozpoznanie choroby Leśniowskiego-Crohna opiera się na dokładnym wywiadzie klinicznym oraz wynikach badań diagnostycznych. Kluczowe są:

• badania endoskopowe – kolonoskopia z biopsją i enteroskopia,
• badania obrazowe – rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa i USG,
• badania laboratoryjne – markery stanu zapalnego, kalprotektyna w kale, morfologia krwi.

Dokładna diagnostyka jest niezbędna, aby różnicować chorobę z innymi schorzeniami przewodu pokarmowego oraz zaplanować skuteczne leczenie.

Jakie są metody leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna?

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna ma na celu opanowanie zaostrzeń, utrzymanie remisji i zapobieganie powikłaniom. Stosuje się różne metody terapeutyczne, w tym:

• leki przeciwzapalne – glikokortykosteroidy, aminosalicylany,
• immunosupresyjne – azatiopryna, merkaptopuryna, metotreksat,
• biologiczne – infliksymab, adalimumab, wedolizumab,
• antybiotyki – metronidazol, cyprofloksacyna.

Terapia jest zawsze indywidualnie dopasowywana do lokalizacji zmian, ich nasilenia oraz reakcji chorego na leki. W przypadkach poważnych powikłań, takich jak przetoki czy ropnie, może być konieczne leczenie chirurgiczne.

Leczenie biologiczne

U pacjentów z ciężką, objawową postacią choroby, która nie odpowiada na konwencjonalne leczenie, stosuje się leczenie biologiczne. Szczególnie istotne są tu:

• leki anty-TNF-α, takie jak infliksymab i adalimumab,
• leki antyintegrynowe, np. wedolizumab,
• leki anty-IL-12/23, np. ustekinumab.

Jak długo można żyć z chorobą Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłym schorzeniem, które może wpływać na długość życia pacjentów. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, wiele osób z ChLC może prowadzić normalne życie. Chorzy z odpowiednio prowadzonym leczeniem, przestrzegający zasad zdrowego stylu życia, mogą znacząco poprawić jego jakość.

Warto zwrócić uwagę na regularne kontrole lekarskie oraz stałe monitorowanie objawów, gdyż może się to przyczynić do zmniejszenia ryzyka negatywnych skutków choroby. W większości przypadków choroba Leśniowskiego-Crohna nie skraca znacząco oczekiwanej długości życia, a pacjenci mogą prowadzić aktywne i satysfakcjonujące życie zawodowe oraz osobiste.

Jak dieta wpływa na przebieg choroby Leśniowskiego-Crohna?

Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna nie leczy choroby, ale odgrywa ważną rolę w zmniejszeniu obciążenia przewodu pokarmowego oraz zapobieganiu niedożywieniu i niedoborom. Żywienie powinno być indywidualnie dostosowane do fazy choroby (zaostrzenie vs. remisja), lokalizacji zmian oraz tolerancji pacjenta na poszczególne produkty.

• Podczas zaostrzenia zaleca się spożywanie lekkostrawnych pokarmów, ograniczenie błonnika i tłuszczów nasyconych.
• W okresach remisji dieta powinna być zbilansowana, bogata w łatwo przyswajalne białko, lekkostrawne węglowodany i zdrowe tłuszcze w ograniczonej ilości.

Warto prowadzić dzienniczek żywieniowy, aby łatwiej identyfikować produkty nasilające objawy.

Unikanie drażniących produktów

Niektóre pokarmy mogą nasilać objawy, podrażniać śluzówkę jelit lub zwiększać ryzyko nawrotów, szczególnie w fazie zaostrzenia. Są to m.in.:

• surowe warzywa, kapusta, cebula,
• dania smażone, fast food, tłuste mięsa,
• rośliny strączkowe, kalafior, brokuły,
• alkohol, kawa, mocna herbata, energetyki.

Ze względu na zaburzenia wchłaniania u wielu pacjentów konieczna jest suplementacja składników takich jak witamina D, B12, żelazo, wapń, kwas foliowy, cynk i magnez.

Co warto zapamietać?:

• Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekłe zapalenie jelit, które może dotknąć każdego odcinka przewodu pokarmowego, z najczęstszą lokalizacją w jelicie cienkim i grubym.
• Objawy choroby obejmują przewlekłą biegunkę, bóle brzucha, utratę masy ciała, niedokrwistość oraz objawy pozajelitowe, takie jak zapalenia stawów.
• Diagnostyka opiera się na badaniach endoskopowych, obrazowych oraz laboratoryjnych, co pozwala na różnicowanie z innymi schorzeniami.
• Leczenie obejmuje leki przeciwzapalne, immunosupresyjne oraz biologiczne, a w ciężkich przypadkach może być konieczne leczenie chirurgiczne.
• Dieta jest kluczowa w zarządzaniu chorobą; w fazie zaostrzenia zaleca się lekkostrawne pokarmy, a w remisji zbilansowaną dietę, unikając drażniących produktów.